Hoe beleven kleuters en lagere schoolkinderen rouw en hoe kunnen we nabij zijn?

Meestal weten kleuters en lagere schoolkinderen niet waarom ze verdrietig zijn bij afscheid, verlies, rouw. Er zijn immers te veel veranderingen op korte tijd teveel, en dit gaat gepaard met zeer veel uiteenlopende gevoelens. Kwaadheid, pijn, gemis, leegte, angst, … is verweven met elkaar en toch lijkt het een kluwen vanbinnen. Het is een enorme klus om in die chaos van gevoelens orde te scheppen, en deze gevoelens in woorden te gieten. 

Leerkrachten zien de kleuter en/of het lagere schoolkind met zichzelf worstelen, maar vinden het heel moeilijk om het kind te bereiken. Ze kijken met onmacht toe. 

In deze opleiding krijg je zeer concrete handvaten om net wél de kleuter en het lageren schoolkind te bereiken, zowel individueel als met de klas

Wat is rouw, wat doet het met je:

• Emotioneel;
• Lichamelijk;
• Gedragsmatig. 

We staan stil bij het ontwikkelingsniveau van peuters, kleuters, het jonge lagere schoolkinderen en de oudere lagere schoolkinderen:

• Hoe ze rouw beleven;

• Wat hun begripsvermogen is rond afscheid en de dood;

• Wat ze nodig hebben om afscheid en de dood te begrijpen en uiteraard hoe je hen daarin kan helpen;

• Heel wat methodieken om op creatieve manier in gesprek te gaan met kinderen;

• Hoe je op creatieve manier kinderen hun gevoelens kan laten uiten

Hoe kunnen we het oplossen? En kunnen we de rouw en de pijn van het verlies wel oplossen? Wat is er nodig om een kind zonder al te grote littekens de periode van afscheid en diep gemis door te komen? De steun van volwassenen is hierin van cruciaal belang. Je leert hoe je er voor een kind kan zijn en waarom net de steun van volwassenen zo belangrijk is. 

Je krijgt inzichten in waarom het ene verlies zwaarder doorweegt dan het andere, en waarom schijnbaar twee min of meer dezelfde verliezen anders beleefd kunnen worden. 

Ook bespreken we veel voorkomende misvattingen en valkuilen én natuurlijk ook telkens wat je kan doen bij onder andere:

• Gelukkig is het nog zo klein, het begrijpt niet wat er aan de hand is. Kinderen, hoe klein ze ook zijn, voelen haarfijn aan dat er iets gaande is. Dit zorgt voor onzekerheid, (verlatings)angst, frustratie, onmacht, slapeloze en onrustige nachten, opstandig gedrag of net teruggetrokken gedrag. Je krijgt inzichten in wat kinderen, hoe klein ook, nodig hebben én hoe je met hen in gesprek kan gaan over wat er is gebeurd, de gevoelens van rouw, het afscheid nemen, enzovoort. Wat hebben kinderen nodig, en hoe kan je hen begeleiden?

• Het kind doet alsof er niets aan de hand is. Waarom doet een kind alsof er niets aan de hand is en hoef je je daar altijd zorgen over te maken? En wanneer wel en wanneer niet? Je krijgt uiteraard ook hier weer heel wat inzichten in dit proces en methodieken aangereikt om met de kleuter en/of het lagere schoolkind aan de slag te gaan;

• Het kind huilt niet. Soms is het verdriet zo groot dat een kind niet weet wat het allemaal voelt. Er zijn teveel gevoelens ineens waardoor het zich overstelpt voelt. Toch zitten de tranen klaar. Hoe kan je het verdriet naar buiten begeleiden en de traantjes, die een helende werking hebben, laten stromen? Je krijgt een creatieve manier mee waarmee je concreet aan de slag kan gaan;

• Kinderen zijn te klein om naar de begrafenis te gaan. Nochtans is naar de begrafenis gaan essentieel in het afscheid nemen van een geliefde en in het rouwproces. Je leert hoe je kinderen hierop kan voorbereiden waardoor een begrafenis alles behalve traumatisch wordt, maar helend, troostend en warm.

Het is belangrijk om inzichten te hebben in rouw. Rouw is dan wel voor iedere kleuter en lager schoolkind individueel, toch maakt ieder kind een aantal gelijklopende fasen door. Je krijgt zicht op deze fasen. Je zag ondertussen wat rouw is en wat het met het kind doet. Toch is het ook essentieel om een kader mee te krijgen dat naast het gevoel en de impact van rouw, ook duidelijke fasen aanduidt. Dit is een heel handig instrument om het kind gepast te kunnen ondersteunen. Iedere rouwfase heeft zijn speciale kenmerken, waarbij de rouwende leerling tot bepaalde inzichten is gekomen, bepaalde gevoelens aan het doorwerken is, en dus ook heel specifieke noden heeft. Je leert deze rouwmodellen en rouwfasen kennen en je leert op te sporen waar het kind zich situeert. 

Iedere rouwfase wordt besproken en er worden tal van creatieve manieren meegeven om met kleuters en het lagere schoolkind zowel individueel als met de klas in gesprek te gaan. Zo voelen kinderen zich werkelijk begrepen, gehoord en gezien. 

Je kan je dus volledig afstemmen op de noden en de behoeften van het kind. We staan ook stil bij heel wat vragen die kinderen hebben, zoals:

• Gaat die pijn ooit weg, of blijft het even intens
• Ik ben bang dat ik nooit meer gelukkig zal zijn
• Ik ben bang dat ook ik/ iemand anders zal doodgaan
• Ik voel me schuldig omdat ik plezier heb gemaakt

Hoe kan je een hele klas ondersteunen en wat kan je concreet doen bij rouw in de klas;

Deze opleiding komt met:

• Een cursus (80 pagina’s), 

• Een inspiratiemap met ongeveer 100 methodieken en creatieve manieren om met kinderen in gesprek te gaan

• Informatie over wat zeker niet mag ontbreken in de rouwkoffer;

• Een lijst met boeken, muziek en films om rouw, verlies en afscheid bespreekbaar te maken en dit terug volgens het ontwikkelingsniveau van het kind.